| |
Sağlıklı
Internet Bağlantıları
|
|
Bilgisayarınızda
oturmuş bekliyorsunuz. Bekliyorsunuz ki sayfalar gelsin. Oldukça fazla beklediğiniz
için bir yandan da
'Nerede yanlış yaptım' diye düşünüyorsunuz: O ucuz modemi almamalıydım ya da
nereden kandım o servis sağlayıcının
reklamlarına tarzında sorular kafanızda uçuşuyor. Bu yazımızda bağlantı
problemleriyle ilgili genel bilgileri
bulabilirsiniz. Internet'te sörf yapmaya çalışan kişiler derviş sabrına sahip
olmalı, hele hele kişisel kullanıcıysa ve
modemle bağlantı sağlıyorsa (bir de Türkiye'deyse). Beklerken, çok fazla resim,
multimedya, ses, JavaScript vs. öğeler
içeren sayfaların daha yavaş geldiğini fark edeceksiniz. Bunun nedeni bir 'bant
genişliği problemi' yaşamanız. Bu problem
pek çok noktadan kaynaklanabilir. Ancak önce bant genişliğinin ne anlama geldiğine
bir bakalım. Bant genişliği, Internet'te
sörfün en önemli meselesi. Ne kadar çok bant genişliğiniz varsa, Internet'te o kadar
kolay ve hızlı dolaşırsınız.
Düşük bant genişliği, Web'de sörfü bir salyangozun gezintisine dönüştürür.
Bant genişliğini anlatmakta en çok kullanılan
örnek su borusu örneğidir: Borunuz ne kadar genişse, o kadar fazla suyu daha kısa
sürede alabilirsiniz. Internet'te su
yerine akan şey Web sayfalarını oluşturan veri parçaları (bit'ler), borunuz da
Internet'e bağlantınızdır. Bunun ülkemizde
en sık görülen örneği, telefon hatları üzerinden modemle bağlantıdır. Ancak
işyerinizde kiralık hat (leased line) kullanıyor
olabilirsiniz. İletim hızları bit/saniye (bit per second veya bps) cinsinden
ölçülür. Bir bit, bir bilgisayarın
anlayabildiği en küçük bilgi miktarıdır.
Günümüzde en yaygın modem hızı 56 kbps. Tabi elinizdeki emektar modem 28.8 veya 33.6
Kbps'lik olabilir. Bu arada bir
Kbit'in bir kilobit yani bin bit/saniye anlamına geldiğini de belirtelim. 56 K'lık bir
modemle sağlanacak bağlantı,
ev kullanıcılarının elde edebileceği en ucuz ve yaygın bağlantı şekli. Yeni bir
modem alacaksanız, kesinlikle kaliteli
ve 56 kbps'lik bir modem almanızı tavsiye ederim. Modemi alırken vereceğiniz bir
miktar fazla para, daha hızlı ve daha kısa
süreli bağlantılar sayesinde telefon faturalarının hafiflemesi olarak size geri
döner. Bunun haricinde kiralık hat, uydu
bağlantısı, ISDN gibi daha masraflı ve daha çok kurumlara hitap eden bağlantı
türleri de mevcut.
Ülkemizde de kablolu TV ve dijital TV alanlarında yapılan yatırım ve
iyileştirmelerle yakın bir gelecekte popüler olmasını
beklediğimiz bir diğer teknoloji de, kablolu modemlerle kurulan bağlantılar. Bu
modemler, telefon hatları yerine
kablolu TV altyapısını kullanarak 10 Mbps (megabit/saniye) hızlara kadar veri iletim
hızlarını destekliyor. Avrupa ve
Amerika'daki servis sağlayıcı ücretlerine bakarak, bizler de bu hizmetin ülkemizde de
en yakın zamanda ve en makul
koşullarla yaygınlaşmasını umut ediyoruz (bu sırada Türk Telekom'un
yavaşlığını izlerken aklıma 'bekleyen derviş'le
ilgili çeşitli atasözleri ve bunların farklı şekilleri de gelmiyor değil).
Dosya çekme süreleri arasındaki farkları göstermek için, Internet'ten 50 KB boyunda
bir dosya çektiğinizi varsayalım.
Önce terimlerimizi açıklayalım:
b = bit, 1 veri parçası
B = byte, 8 bit
Kb = kilobit, 1000 bit
KB = kilobyte, 1024 byte
Mb = megabit, 1000 kilobit
MB = megabyte, 1024 kilobyte
50 KB'lık dosyamızın indirilmesi için modemlere göre gereken süreleri aşağıda
görüyorsunuz:
14.4 Kbps = 28,48 saniye
28.8 Kbps = 14,24 saniye
33.6 Kbps = 12,16 saniye
56 Kbps = 7,31 saniye
ISDN (128 Kbps) = 3,20 saniye
T1 (1.44 Mbps) = 0,2848 saniye
T3 (45 Mbps) = 0,0009104 saniye
Bant genişliği hakkında düşünürken, dikkate almanız gereken başka şeyler de var.
En hızlı hattı kullanıyor olmanız, en hızlı
şekilde bağlantı sağlayacağınız anlamına gelmeyebilir. Web sayfaları, onları
size gönderen sunucunun hızıyla size gelir.
Bu noktada sizin için en büyük önem taşıyan sunucu, Internet servis
sağlayıcınızda bağlandığınız sunucu. Yani, Internet
servis sağlayıcınızın da (ISS) Internet'e hızlı bir bağlantıya ve müşterilerine
bol bol yetecek bant genişliğine sahip
olması gerekir. Binlerce kullanıcısı olan, ancak Internet omurgasına
bağlantısının bant genişliğini artırmak için gerekli
yatırımları yapmayan bir ISS'nin müşterileri, en sonunda aynı hızda beklemeye
başlayacaktır. Tabii sıkılan başka ISS
alternatiflerini araştırabilir. Su borusu örneğine geri dönersek, susuz kalmamak
için evinizin tesisatını komple
değiştirdiniz, en büyük boruları satın aldınız, çuvalla para döktünüz. Ancak
sular ya çok az geliyor ya da tümüyle kesik!
Kurumsal bir bağlantı satın almayı planlıyorsanız, görüştüğünüz servis
sağlayıcılarını çıkış hatları, servis desteği,
kullanıcı sayısı gibi konularda iyice sorgulamalısınız. Modemle bağlanacaksanız,
sürekli meşgul sesi dinlemek hoşunuza
gitmez değil mi? Bunun başınıza sık gelmeyeceğinden emin olmak için, ISS'nin kaç
kullanıcısının ve kaç modeminin olduğunu
öğrenmelisiniz.
Bağlantı yavaşlıklarının daha pek çok nedeni olabilir. Örneğin Internet'in yoğun
olduğu saatlerden söz edildiğini
duymuşsunuzdur. İnsanların yoğun olarak Internet'e bağlandığı saatlerde, ISS'niz
ve evinizle ISS arasındaki hattınız
mükemmel olsa bile, bağlantınızdan beklediğiniz verimi alamayabilirsiniz. Bir Web
sitesini aynı anda ziyaret eden yüzlerce
(belki de binlerce) kişiden birisiyseniz, sayfaların size gelmesi daha da yavaş
olacaktır
Bant genişliği probleminin mutlu sonları da olabilir. Teknoloji analistleri birkaç
yıl içinde Internet'e bağlanan cihazların
büyük bir kısmının PC haricindeki cihazlar olacağını tahmin ediyor. Cep
telefonları, PDA'ler ve daha pek çok cihazdan
(üstelik kablosuz olarak) Internet'e bağlanmak pek yakında mümkün olacak. Ancak
öncelikle ülkemizdeki altyapı problemlerinin
çözülmesinin gerektiğini düşünüyorum (deprem sonrasında çöken iletişim sistemi
henüz hafızalardan silinmedi).
Kablolu modemler ve kişisel uydu bağlantıları Internet'i ciddi kullanan kişiler için
yakın zamanda makul maliyetli
ve hızlı seçenekler haline gelebilir. Ancak iletişim alanında faaliyet gösteren kamu
kurumlarının ve özel firmaların
unutmaması gereken temel bir kural var: Para yatırmadan para kazanamazsınız. Artık
kullanıcılar, herhangi bir ürünü veya
hizmeti Amerika'da ya da Avrupa'da ne kadara satın alacağını Internet üzerinden
kolayca öğrenebiliyor (ve bence öğrenmeli).
Bir ürün ya da hizmeti satın alacaksanız, önce mutlaka fiyatları ve elde edeceğiniz
hizmeti emsalleriyle kıyaslayın.
Rekabet genellikle kullanıcının yararınadır. Bu sayıda Internet Servis
Sağlayıcılarının incelendiği dosyamızda,
müşterisine saygılı bir şekilde ticaret yapan firmaları seçmek için gereken
verileri bulacağınıza inanıyorum.
Tavsiyemiz: Doğru seçim yapın ve ileride yaşayacağınız baş ağrılarından
şimdiden kurtulun.
Küçük İpuçları
Doğru Telefonu
Kullanın
Internet servis sağlayıcınız modemle bağlanabileceğiniz çok sayıda telefon
numarası verdiyse, bunlardan sizinle aynı
santral üzerinde olanı kullanmaya gayret edin. Santral dijitalse, dijital/analog
çevrimi sırasındaki gecikme ve kayıplar
azalacağından daha yüksek hızlarda bağlantılar sağlayabilirsiniz. Bağlı
olduğunuz santralin dijital olduğunu nasıl mı
öğreneceksiniz? Kolay, bir cep telefonunu aradığınızda numaranız görünüyorsa
dijital, görünmüyorsa analogdur.
Modem Hızını Artırın
Windows 95/98'de, modeminizin hızı yavaş görünebilir. Bunun nedeni modemin bağlı
olduğu COM baud hızının en yüksek hıza
ulaşmanıza izin vermemesi olabilir. Portunuzun hızını iyileştirmek için Control
Panel, System, Communication Ports'a geçin,
sonra modeminizin bağlı olduğu porta çift tıklayın. Properties sekmesine geçin ve
Port Speed'i 921600 bps'e ayarlayın.
Böylece modeminizin sağlayabileceği en yüksek hızdan yararlanacağınızdan emin
olabilirsiniz.
Modeminizi Uçurun
Modeminizden maksimum performansı elde etmek istiyorsanız, bir ipucu daha. Tamponlu bir
seri port çipi olan 16550 UART'a
sahip COM portlarınız varsa, portlarınızdan biraz daha verim alabilirsiniz. Control
Panel'den Modems'i seçin, modeminizi
seçin ve Properties düğmesine tıklayın. Connection sekmesinden, Port Settings
düğmesine tıklayın. Use FIFO Buffers öğesi
gri renkte değilse, seri portlarınız tamponlu demektir. En iyi performans için Receive
Buffer ve Transmit Buffer ayarlarını
High'a (en sağa) ayarlayın. |
| |
|